Upadłość konsumencka to instytucja, mająca pomagać osobom zadłużonym, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. Bardzo często dłużnicy decydują się na złożenie wniosku w sądzie upadłościowym dopiero w momencie, gdy mimo przeznaczenia całego majątku na spłatę długów, zgromadzone środki nie wystarczyły na pokrycie wszystkich zobowiązań. Zdarzają się sytuacje, w których dłużników nie stać nawet na pokrycie kosztów postępowania. Czy upadłość konsumencka może być ogłoszona przez osoby, które nie posiadają majątku?
Czy sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, który nie posiada majątku?
Wbrew pozorom sytuacje, w których dłużnicy nie posiadają majątku zdarzają się bardzo często. Wieloletnie kłopoty finansowe, rosnące zadłużenie, licytacje komornicze – często jedynym wyjściem wydaje się sprzedaż majątku oraz próba uregulowania jak największej części zobowiązań. Niestety czasem mimo spieniężenia ruchomości i nieruchomości, nadal brakuje wystarczającej kwoty na spłatę wszystkich wierzytelności. Dla wielu dłużników to impuls do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zarazem pojawia się wątpliwość, co do oddalenia przez sąd wniosku, w związku z nieposiadaniem żadnego majątku.
Podkreślić należy, że brak majątku nie stanowi przesłanki do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Co więcej, wyróżnić można uregulowania, odnoszące się bezpośrednio do osób ubogich, niezdolnych do dokonywania spłat. Upadłość konsumencka to więc szansa dla każdego niewypłacalnego dłużnika.
Koszty postępowania a brak majątku
Skarb Państwa pokrywa tymczasowo koszty postępowania upadłościowego, jeśli:
- dłużnik nie posiada środków wystarczających na ich pokrycie,
- w masie upadłości brak jest płynnych funduszy na ich pokrycie.
Wypłacone kwoty syndyk niezwłocznie zwraca Skarbowi Państwa, gdy do masy upadłości wpłyną fundusze wystarczające na pokrycie kosztów.
Umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli
W przypadku, gdy osobista sytuacja upadłego wskazuje, że nie jest on zdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, a niezdolność ta jest trwała, sąd umorzy zobowiązania bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Jeśli koszty postępowania zostały tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa, sąd obciąży tymi kosztami Skarb Państwa.
Należy dodać, że jeśli niezdolność do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli nie ma charakteru trwałego sąd warunkowo umorzy zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli. W terminie pięciu lat licząc od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia, zarówno upadły, jak i jego wierzyciele mogą złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli. Jeśli sąd uzna, że niezdolność upadłego do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli ustała, uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu oraz ustali plan spłaty wierzycieli.
W sytuacji, w której upadły celowo doprowadził do niewypłacalności, a także gdy wobec upadłego w okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku prowadzono postępowanie upadłościowe i umorzono część lub całość zobowiązań sąd wyda postanowienie o odmowie umorzenia lub warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, chyba że przeprowadzenie postępowania uzasadniają względy słuszności lub względy humanitarne.
Zobowiązania niepodlegające umorzeniu
Przepisy prawa upadłościowego wyróżniają pewną grupę zobowiązań, które nie podlegają umorzeniu w toku postępowania upadłościowego. Są to m.in. zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolność do pracy, kalectwa lub śmierci, do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
