Dla wielu firm ogłoszenie upadłości jest jedynym rozwiązaniem problemu ich niewypłacalności. Jak pokazują statystyki problem jest duży. W 2022 roku upadłość ogłosiły bowiem 2752 przedsiębiorstwa.

Upadłość firmy – podstawa i zakres podmiotowy

Pojęcie i zasady ogłoszenia upadłości firmy zostały uregulowane w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku prawo upadłościowe. W myśl jej przepisów możliwe jest ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy w rozumieniu kodeksu cywilnego. Kim jest zatem przedsiębiorca w świetle jego przepisów? Zgodnie z art. 431 k.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, nieposiadająca osobowości prawnej, prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Warto zaznaczyć, że przepisy prawa upadłościowego mają także zastosowanie, a zatem możliwe jest ogłoszenie upadłości:

  • spółki z o.o., prostej spółki akcyjnej, spółki akcyjnej, która nie prowadzi działalności gospodarczej;

  • wspólników osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;

  • wspólników spółki partnerskiej.

Ustawa dopuszcza także ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Podstawy ogłoszenia upadłości firmy

Upadłość może ogłosić wyłącznie dłużnik – czyli w wypadku upadłości firmy – przedsiębiorca, który jest niewypłacalny. Niewypłacalny jest zaś ten dłużnik, który utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Obowiązuje zaś domniemanie, że o utracie zdolności do wykonywania zobowiązań pieniężnych mówić można wtedy, gdy opóźnienie w ich wykonaniu przekracza trzy miesiące.

W stosunku do dłużnika, będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, o niewypłacalności mówimy także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku i stan ten utrzymuje się przez okres ponad dwudziestu czterech miesięcy. Kiedy zobowiązania dłużnika przekraczają jego wartość jego majątku? Ma to miejsce w sytuacji, gdy zgodnie z bilansem zobowiązania dłużnika przekraczają wartość jego aktywów.

Wniosek o ogłoszenie upadłości firmy

Ogłoszenie upadłości firmy nie następuje z urzędu, ale konieczne jest złożenie wniosku. Może to zrobić sam dłużnik, który stał się niewypłacalny. Ustawodawca zastrzegł ponadto, że dłużnik zobowiązany jest do złożenia takiego wniosku nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Poza dłużnikiem wniosek mogą złożyć także:

  • każdy z wierzycieli osobistych dłużnika;

  • każdy ze wspólników spółki, który odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczeń, jeżeli dotyczy on spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej;

  • każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do samodzielnego lub razem z innymi prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, jeżeli dotyczy to osób prawnych i jednostek organizacyjnych, które nie posiadają osobowości prawnej, ale którym ustawa przyznaje zdolność prawną;

  • każdy z likwidatorów, jeżeli dotyczy to osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej w stanie likwidacji;

  • spółka dominująca, jeżeli dotyczy to spółki zależnej, która uczestniczy w grupie spółek.